Start!
Om 6u30 ontbijt om vervolgens om 7u op school toe te komen. Evelien en ik nemen de weg tussen de bomen, vijf minuten rechtdoor tot we ons schooltje tegenkomen. Stiekem ben ik blij dat ik niet zoals mijn medereizigers 20 minuten moet stappen of de motto moet nemen. Wat me meteen opviel, was dat de leerlingen langs alle mogelijke kanten toekomen op school. Tussen de bomen, planten, gras, … Precies een invasie! De leerlingen op school zijn al volop in de weer om het volledige terrein schoon te vegen. Hiermee bedoel ik letterlijk alle leerlingen, ook de kleuters! Meteen wordt een bank geregeld voor ons, die ze buiten op het schoolplein neerzetten. Hier zaten we dan. Als 2 blanken, toekijkend hoe iedereen aan het werk is. De leerkrachten komen toe op de motto en parkeren die midden het plein. Ze komen ons allemaal vriendelijk verwelkomen.
Om 7u20 zie ik een kind een stok grijpen en grijpt de metalen geïmproviseerde bel. Daarna gaan de leerlingen in hun rij staan en hijsen de 2 oudste leerlingen de vlag van Togo. Ze zingen een lied, wellicht een volkslied van Togo. 1 man springt me meteen in het oog. Het is een leerkracht die rondloopt met een stok in zijn hand. Waarom vroeg ik me af? Geldt de lijfstraf hier nog steeds? In Zeglé en Haghblevou werd ons verteld dat de lijfstraf is afgevoerd vanaf dit schooljaar. Het werd me meteen duidelijk dat dit in Sichem niet het geval is. De leerkracht sloeg twee kinderen met de stok recht op hun achterwerk. Evelien en ik keken elkaar aan, beide in shock. Meteen keken we de andere kant uit, om niet te laten tonen dat we het hier duidelijk niet akkoord mee waren.
Vervolgens werden we beide een klas toegewezen. Evelien staat in het 3de leerjaar en ik in het 4de leerjaar. Tweemaal raden bij welke leerkracht ik stond… Inderdaad, de man die de twee kinderen sloeg met de stok. We gaan richting de klas en ondertussen roept de leerkracht enkele instructies: repos, fix, attention en uiteindelijk marche! De klas binnen. Plots verandert de leerkracht in een vriendelijke, aangename man. Hij stelt me voor en zingt enkele liedjes samen met de leerlingen. Hij begint de les met het vak E.C.M. Een leerling let niet op en krijgt de handpalm van de leerkracht recht in de rug. Het werd stil en de concentratie was bij ieder kind volop aanwezig. Een les hier bestaat uit het opschrijven van enkele zaken door de leerkracht en nadien schrijven de leerlingen dit over in hun schriftje. Terwijl de leerlingen dit overschrijven, schrijft de leerkracht reeds het volgende bord vol. Zo gaat dit de hele ochtend door. Ook is er tijd om enkele oefeningen te maken op hun krijtbordje. Plots stapt een kind met enkele losse blaadjes naar de leerkracht toe. De leerkracht vraagt van wie dit is, maar niemand durft te antwoorden. Hij verwijst naar het
ment dat opgehangen hangt in de klas. Een weetje: het is de enige leerkracht op de ganse school die zo’n reglement in zijn klas heeft ophangen. Ik was opgelucht dat niemand durfde te antwoorden, omdat ik bang was dat er straks opnieuw een kind straf ging krijgen.
Om 9u15 rinkelt de belt. Geen echte bel, maar opnieuw een kind die de stok grijpt en slaagt tegen de geïmproviseerde metalen bel. Het was speeltijd. Is er hier een lerarenkamer aanwezig vraagt u zich wellicht af. Wel, er zijn leerlingen aanwezig die opnieuw de stoelen in een kring onder de grote boom plaatsen voor de leerkrachten. Daar zaten we dan. Buiten, op het plein, onder een boom, op een stoel die kinderen voor u brachten. De leerlingen brachten niet enkel een stoel voor ons, maar ook standaard voor de andere leerkrachten. Ook tassen of zwaar materiaal van de leerkrachten moeten de leerlingen dragen. Op het pleintje stonden vier dames verspreid. Ze boden alle vier iets anders aan van voedsel. De leerlingen eten op school hun ontbijt, omdat niet iedereen thuis ontbijt kan veroorloven. Ik kwam in de speeltijd erg veel te weten over deze school. Er zijn hier 9 leerkrachten aanwezig voor 7 klassen, 6 klassen in het lager onderwijs en 1 kleuterklas. Ook de directeur behoort tot de 9 leerkrachten, want hij geeft zelf ook les in de klas. Dit betekent dus dat er 2 leerkrachten ‘teveel’ zijn. Deze leerkrachten gaan helpen op andere scholen waar er tekort zijn of vangen afwezige leerkrachten op deze school op. Ze zijn hier dus maximum met 7 leerkrachten op school.
Om 9u40 gaat de geïmproviseerde bel af en staan alle leerlingen terug in hun rij voor hun klaslokaal. Opnieuw krijgen ze enkele instructies en marcheren ze de klas binnen. Deze klas bedraagt 43 leerlingen (wat wellicht één van de kleinste klassen in Togo is) en de leerlingen zijn er in principe 8-9 jaar. De werkelijkheid is echter anders. Ook een leerling van 7 jaar zit hier, maar ook veel oudere kinderen, tot wel 13 jaar. De reden dat dit enorm schommelt, is omdat men in Togo opgedeeld zit volgens niveau en niet volgens leeftijd. Daarnaast valt het me op dat zowel de leerlingen als leerkrachten hier blootsvoets les volgen/lesgeven. De leerkracht begint de wiskundeles. Achteraan in de klas liggen de takken waarmee de leerlingen zullen moeten rekenen. De meester geeft hen de opdracht om groepjes van 3 te maken. Het groepje kinderen naast mij had groepjes takken van vier gemaakt, alsook het groepje kinderen vooraan de klas. De leerkracht herhaalt de opdracht en loopt achteraan de klas. Hij staat nu naast mij. Er is maar net genoeg plaats tussen de bank van de twee kinderen naast me en de stoel waarop ik zit. Hij vraagt de leerlingen hun handen te strekken en het kind naast me roept luid ‘monsieur, monsieur’. De leerkracht kent geen genade en in plaats van het kind op de vingers te tikken, slaagt hij het kind met de stok op zijn achterwerk. Dit alles op nog geen halve meter voor mijn ogen. Het kind begint te wenen. Ik zit met de tranen in mijn ogen en probeer dit gevoel op te kroppen. Ik kijk naar buiten en ondertussen hoor ik hoe de 12 kinderen om de beurt een tik krijgen op hun vingers. Wie tegenspartelt, krijgt een slag op zijn achterwerk/billen/rug.
Nadien vervolgt hij de les en schrijft enkele oefeningen op het bord, die de leerlingen moeten oplossen in hun schrift. Daarna komt de leerkracht op zijn dooie gemak zijn stoel naast mij plaatsen en begint enkele persoonlijke vragen te stellen. Hij wou weten of ik getrouwd was en hoe men straffen uitdeelt in België. Uiteraard was hij gechoqueerd dat wij in België geen lijfstraffen uitdelen. Om 11u30 gaat de laatste bel, het is middag. Aangezien het woensdag is, hebben de leerlingen deze middag vrij. Mijn leerkracht vraagt aan Anna, een kind uit de kleuterklas, om me te vergezellen tijdens mijn wandeling terug naar het dorp. Het is raar om te weten hoe zo’n vriendelijke en gastvrije leerkracht in de klas zo’n ‘monster’ kan zijn. Anna wijst me de weg, een kind van 5 jaar. Op mijn weg kom ik twee leerlingen tegen die in mijn klas zitten. Ik vraag hen hun plannen van deze middag. Hun antwoord is klaar en duidelijk: travailler à la maison. Op dat moment realiseer ik me hoe hard het leven van deze kinderen hier moet zijn…